ZESTAWIENIE WAŻNIEJSZYCH POJĘĆ I WYRAŻEŃ JAPOŃSKICH UŻYWANYCH PODCZAS TRENINGÓW AIKIDO

POJĘCIA PODSTAWOWE, KLUCZOWE POSTACIE

AIKIDO – pojęcie używane przez Morihei Ueshibę od 1942 roku na określenie stworzonej przez siebie sztuki walki

AI – miłość, harmonia
KI – energia życiowa
DO – droga, sposób

MORIHEI UESHIBA, O-SENSEI , ur. 14.12.1883, zm. 26.4.1969, twórca aikido

KISSHOMARU UESHIBA, syn Morihei Ueshiby (zm. 4.1.1999)

MORITERU UESHIBA, wnuk Morihei Ueshiby, obecny Doshu, prezes Fundacji Aikikai, Dyrektor Generalny Hombu Dojo

MITSUTERU UESHIBA – prawnuk Morihei Ueshiby, Waka Sensei

DOJO, ETYKIETA, ORGANIZACJA

HOMBU DOJO – dojo centralne, znajduje się przy 17 – 18 Wakamatsu Cho, Shinjuku-ku, 162 Tokyo; założoneprzez M. Ueshibę po II Wojnie Światowej. Obecnie stanowi również główną siedzibę Fundacji Aikikai: AIKIDO WORLD HEADQUARTERS

DOSHU – tytuł aktualnego lidera aikido, prezesa Fundacji AIKIKAI, obecnie jest nim Moriteru Ueshiba

O’SENSEI – największy nauczyciel, tytuł przynależny do Morihei Ueshiby, twórcy aikido

SENSEI – mistrz, nauczyciel

SEMPAI – osoba prowadząca zajęcia z upoważnienia Sensei

DAN – międzynarodowe stopnie mistrzowskie (od 1 do 8), nadawane przez egzaminatorów Aikikai

KYU – stopnie uczniowskie (od 6 do 1), nadawane przez egzaminatorów

DOJO – sala ćwiczeń

ARIGATO – dziękuję;

DOMO ARIGATO GOZAIMASHITA – dziękuję bardzo

ONEGAI SHIMASU – dosł. „proszę”, zaproszenie do wspólnego ćwiczenia

SEIZA – polecenie przyjęcia pozycji siedzącej (siadu klęcznego na piętach)

KIRITSU – polecenie przyjęcia pozycji stojącej

HAJIME – dosł. początek, rozpoczęcie: sygnał rozpoczęcia ćwiczeń dawany przez prowadzącego zajęcia

REI – ukłon

TORI – ćwiczący: atakowany, wykonujący technikę (lub NAGE – rzucający, jap. nageru – rzucać); obrona

UKE – ćwiczący: ten, który atakuje, na którym jest wykonywana technika (jap. ukeru – przyjmować)

KEIKO GI – strój treningowy (kimono)

HAKAMA – szerokie, tradycyjne spodnie japońskie

ZORI – klapki

BOKKEN – drewniany miecz treningowy

JO – kij treningowy

TANTO – drewniany nóz treningowy

LICZEBNIKI

ICHI – 1
NI – 2
SAN – 3
SHI – 4
GO – 5
ROKU – 6
SHICHI – 7
HACHI – 8
KYU – 9
JU – 10
JU-ICHI – 11
JU-NI – 12
NI-JU – 20

SANU – 30
HYAKU – 100
NI-HYAKU – 200
SEN – 1000

POSTAWA, RUCHY, KROKI, PRZEWROTY, ĆWICZENIA

POSTAWA

AI HANMI – układ ćwiczących: obie osoby stoją w tej samej pozycji

GYAKU HANMI – układ ćwiczących: „pozycja lustrzana”, osoby ćwiczące stoją w odwrotnych pozycjach, jakby stanowiły własne odbicie lustrzane

HIDARI KAMAE – postawa z lewą nogą z przodu

MIGI KAMAE – pozycja z prawą nogą z przodu

SEIZA – siad klęczny japoński na płaskich stopach

KIZA – siad klęczny japoński z podwiniętymi palcami

SHIZEN TAI – pozycja swobodna, naturalna, stopy rozstawione na szerokość barków, ręce wzdłuż tułowia

SHIZENHON TAI – pozycja „na baczność”

ZA HO – ćwiczenia w siadzie

RUCHY, KROKI

SABAKI – ruch

TAI SABAKI – sposoby przemieszczania ciała

ASHI SABAKI – ruch stóp

AYUMI ASHI – krok przestawny

OKURI ASHI – krok odstawny

TSUGI ASHI – krok dostawny

SHIKKO – poruszanie się na kolanach

IRIMI – wejście, ruch w przód

OMOTE – kierunek ruchu: w stronę twarzy, przodu partnera

URA – kierunek ruchu: do tylu, w stronę pleców partnera

TENKAI – zwrot w miejscu, obrót ciała o 180 stopni bez wykonywania kroków

ZEMPO (IRIMI) TENKAI ASHI – krok naprzód i zwrot w miejscu

TENKAN – dosł. „przekształcić”; w wersji podstawowej: obrót ciała o 180 stopni z wycofaniem nogi

TE-GATANA czyli ręki – miecza; opuszczanie ręki następuje jednocześnie z krokiem: wszystkie ruchy musza być wykonywane w harmonii z oddechem

PRZEWROTY

MAE UKEMI – przewrót w przód

USHIRO UKEMI – przewrót w tył

YOKO UKEMI – pad na bok

KOHO UKEMI UNDO – ćwiczenie przygotowujące do ukemi, kołyska ze zmianą postawy

ĆWICZENIA

AIKI TAISO – zestaw ćwiczeń rozgrzewająco – rozciągających, mających przygotować do zasadniczej części zajęć

FUNAKOGI UNDO – ćwiczenie wiosłowania”, ćwiczenie wzmacniające pozycję, mające na celu rozbudzenie (dźwięczne wiosłowanie) i scentrowanie Ki (FURITAMA)

HAISHIN UNDO – ćwiczenie rozciągająco – rozluźniające, stosowane przeważnie na koniec zajęć, polegające na naciągnięciu na plecy partnera, który trzyma nas za nadgarstki

KOKYU HO – „ćwiczenie oddechu”, ćwiczenie wykonywane w pozycji stojącej lub siedzącej, polegające na dojściu do centrum partnera, poznawaniu pracy jego ciała przy jednoczesnej pracy nad własnym oddechem

ORENAI TE – „niezginalna ręka”. intencją jest wyobrażenie i doświadczenie przepływu Ki przez ramię

TAI NO TENKAN HO – wykorzystanie ruchu tenkan w ćwiczeniu z partnerem: obrót ciała o 180 stopni z uniesieniem rąk, jakby w ruchu trzymania dużej kuli

TEKUBI „undo” – „nadgarstek”, ćwiczenia rozgrzewające nadgarstki

ATAKI: UCHWYTY, UDERZENIA, KOPNIĘCIA

KATATE TORI – uchwyt za rękę

KATA TORI – uchwyt za bluzę na wysokości ramienia

KATA TORI MEN UCHI – uchwyt za bluzę na wysokości ramienia z jednoczesnym uderzeniem w głowę

KATATE RYOTE TORI ( = MOROTE TORI)

MOROTE TORI – uchwyt dwiema rękami za jedną rękę

MUNE TORI MEN UCHI – uchwyt za bluzę na wysokości klatki piersiowej z jednoczesnym uderzeniem w głowę

RYO HIJI TORI – uchwyt za bluzę na wysokości łokci (lub za łokcie) obiema rękami

RYO KATA TORI – uchwyt za bluzę dwiema rękami

RYOTE TORI – uchwyt za dwie ręce

USHIRO WAZA – atak od tyłu

USHIRO ERI TORI – uchwyt z tyłu za kołnierz

USHIRO KATATE TORI KUBI SHIME – uchwyt z tyłu za rękę z jednoczesnym duszeniem

USHIRO RYOSODE TORI – uchwyt z tylu za dwa rękawy

SHOMEN UCHI – cięcie proste mieczem lub ręką w płaszczyźnie pionowej

YOKOMEN UCHI – cięcie ukośne z lekkim zejściem na bok

TSUKI – uderzenie proste

MAE GERI – proste kopnięcie w przód

ATEMI – uderzenie w wrażliwy punkt ciała dla zaburzenia równowagi psychofizycznej przeciwnika

JODAN – wysoko głowa, szyja, ramiona)

CHUDAN – średnia wysokość (tułów, splot słoneczny)

GEDAN – nisko (poniżej bioder)

SPOSOBY ĆWICZENIA I WYKONYWANIA TECHNIK

TACHI WAZA – techniki lub ćwiczenia wykonywane w pozycji stojącej

HANMI HANDACHI WAZA – tori siedzi, uke stoi

SUWARI WAZA – techniki lub ćwiczenia wykonywane w pozycji klęczącej

IPPAN GEIKO – tori jest atakowany przez jednego uke

KAKARI GEIKO – tori jest atakowany przez kilku uke, nadchodzących kolejno, z jednego kierunku

TANINZU KAKARI GEIKO – tori jest atakowany przez kilku uke, atakujących z dowolnego kierunku

JIYU WAZA – tori wykonuje dowolne techniki

KAESHI WAZA – kontr techniki

HENKA WAZA – odmiany techniki podstawowej

KATA – skodyfikowana, ustalona forma ruchu

KUMI TACHI – ćwiczenia z partnerem przy użyciu bokken

KUMI JO – ćwiczenia z partnerem przy użyciu jo

SUBURI – ćwiczenia indywidualne przy użyciu bokken i jo

JO DORI – metody obrony przed atakiem kijem

TACHI DORI – metody obrony przed atakiem mieczem

TANTO DORI – metody obrony przed atakiem drewnianym nożem

TECHNIKI: UNIERUCHOMIENIA, RZUTY

OSAE WAZA – unieruchomienia

IKKYO – pierwsza forma unieruchomienia

NlKKYO – druga forma unieruchomienia

SANKYO – trzecia forma unieruchomienia

YONKYO – czwarta forma unieruchomienia z uciskiem na czuły punkt przedramienia

GOKYO – piąta forma unieruchomienia (szczególnie przydatna w obronie przed atakiem yokomen uchi z nożem)

HIJIKIME OSAE – forma unieruchomienia przeciwnika z wykorzystaniem dźwigni na staw łokciowy

NAGE WAZA – rzuty

IRIMI NAGE – rzut przez „irimi”, wejście

SHIHO NAGE – rzut podstawowy, tzw. „rzut w cztery strony”

KOTE GAESHI – rzut przez skręcenie nadgarstka, wykonywany również jako unieruchomienie

KAITEN NAGE – rzut obrotowy, wykorzystujący wewnętrzne lub zewnętrzne obejście ramienia partnera

TEN CHI NAGE – rzut „niebo – ziemia” (jap. ten – niebo, chi – ziemia)

KOKYU NAGE – dosł. „rzut oddechem”

JUJIGARAMI – rzut przez skrzyżowanie rąk partnera

KOSHI NAGE – rzut przez biodro

UDEKIME NAGE – rzut wykorzystujący dźwignię na staw łokciowy

INNE POJĘCIA

HARA – brzuch, środek, centrum

KI AI – określenie okrzyku wydawanego w momencie maksymalnej koordynacji ruchu ciała i oddechu

KOKYU – dosł. „oddech, oddychanie”, siła oddechu, w założeniach podkreśla się istotną rolę oddechu w oddziaływaniu na partnera

MA AI – odpowiedni dystans, właściwa odległość między ćwiczącymi w zależności od sytuacji

MARU -koło, okrąg [MARU NI SABAITE – Wykonuj ruch po okręgu]

SANKAKU – trójkąt [SANKAKU NI IRIMI SHITE – Wchodź w ruch jak trójkąt]

SHIKAKU – kwadrat [SHIKAKU NI OSAERU – Zakończ ruch jak kwadrat]

WA – zgodność ruchowa

 

Przejdź do treści